Visuele keuze-experimenten
Aan huurders van verschillende woningcorporaties is een vragenlijst voorgelegd met het verzoek die in te vullen. De vragenlijst was gebaseerd op een aantal visuele keuze-experimenten waarbij twee stop-motionvideo’s werden vertoond en de huurder vervolgens kon aangeven welke hij of zij het mooist vond.
In de stop-motionvideo's waren verschillende ontwerpaspecten te zien, die volgens een vooraf bepaald schema werden afgewisseld. Dit schema is ontwikkeld met behulp van een statistisch model. Er waren tien ontwerpaspecten met ofwel twee ofwel drie opties per aspect. Omdat er zo veel opties waren, was het belangrijk om het vooraf bepaalde schema te optimaliseren met een algoritme. Er werd een statistisch model en een optimalisatieprocedure gebruikt om in totaal 132 stop-motionvideo's te maken met behulp van 3D-modelleringssoftware. Deze video’s werden in sets van twee aangeboden. Omdat 66 sets stop-motionvideo’s per huurder teveel zou zijn, zijn er verschillende versies van de vragenlijst gemaakt. Elke huurder bekeek uiteindelijk zes sets en maakte dus zes keuzes. Hieronder ziet u zes beelden uit één set stop-motionvideo's.
Hier vindt u een volledig voorbeeld van twee stop-motionvideo's die als set aan een huurder zijn gepresenteerd.
Variant 1
Variant 2
Dankzij de medewerking van de deelnemende woningcorporaties hebben veel huurders (597 in totaal) de vragenlijst ingevuld. De meesten vulden de lijst online in, maar er was ook een papieren versie beschikbaar. Doordat we wisten welke stop-motionvideo's met elkaar werden vergeleken, konden we de keuzes van de deelnemers koppelen aan de ontwerpaspecten en de voorkeuren van de huurders statistisch zichtbaar maken.
Wat waren de variabelen in de stop-motionvideo's?
De stop-motionvideo's zijn ontwikkeld met behulp van een transformatiematrix.
Een belangrijk onderdeel van de opzet was dat de huurders configuraties moesten vergelijken. In elke configuratie werden alle ontwerpaspecten getoond, evenals hun effect op de hoogte van de huur. Dit is een veel betere aanpak dan alleen de vraag aan huurders of ze een bepaald kenmerk waarderen of niet. Het is realistischer omdat in het echte leven meerdere aspecten tegen elkaar worden afgewogen. En heel belangrijk is ook dat de bijkomende kosten in aanmerking worden genomen. Dit voorkomt dat huurders dure opties kiezen alsof ze ‘gratis’ zijn. Bij dit soort renovaties mogen woningcorporaties de huur verhogen, dus het meenemen van de huurverhoging maakt het proces relevanter voor zowel huurders als woningcorporaties.
In de stop-motionvideo's werden 10 aspecten gepresenteerd. Omdat we 132 stop-motionvideo's gemaakt hebben, zijn niet alle opties in de getoonde voorbeelden zichtbaar. De volgende opties waren beschikbaar:
| Aspect | Optie 1 | Optie 2 | Optie 3 |
1 | Gevelontwerp | Bestaand | Geheel glas | Schuifdeuren |
2 | Energie | Label A | Label B |
|
3 | Zonne-energie | Geen | Zonnecellen | Zonnecellen + zonnecollector |
4 | Geluidsisolatie | Ja | Nee |
|
5 | Begane grond | Vier studioappartementen | Twee studioappartementen | Appartementen voor ouderen |
6 | Keuken | Open | Gesloten |
|
7 | Badkamerdeur | Hal | Keuken |
|
8 | Aantal slaapkamers | Eén | Twee | Drie |
9 | Extra | Geen | Lift | Serre |
10 | Huur | Kostprijshuur | Kostprijshuur plus 3% | Maximale huur |
Hieronder ziet u een voorbeeld van een ontwerpaspect: links de bestaande gevel, in het midden de geheel glazen gevel en rechts de optie met schuifdeuren.
Omdat niet alle maatregelen eenvoudig zichtbaar te maken zijn, is er ook gebruikgemaakt van een voice-over. De voice-over gaf een toelichting op de verschillende aspecten van het appartement. Omdat verwacht werd dat niet alle huurders het Nederlands voldoende machtig zouden zijn, waren de online-vragenlijst en de voice-over ook beschikbaar in het Arabisch, Turks en Engels.
Hier zijn nog twee stop-motionvideo's om te vergelijken:
Variant 1
Variant 2