Groen maakt een stad leefbaar. Maar hoe laat je stadsgroen echt floreren? Sanne Keizer weidde er haar afstudeerproject aan. Ze ontwierp een dashboard dat de evolutie van stadsgroen monitort en voorspelt. “Want groen heeft meer tijd nodig dan een beleidsperiode van vier jaar.” Haar werk leverde Sanne een perfecte score op.
Sanne Keizer is net afgestudeerd aan de faculteit Industrieel Ontwerpen bij de TU Delft. Een van de docenten bij haar masteropleiding Strategic Product Design, was Assistant Professor Rebecca Price. “Rebecca Price kan de studenten goed meenemen in haar verhaal. En ook haar kijk op ontwerp is heel interessant. Ik wist dat ik bij haar wilde afstuderen.”
Waarde van bomen kwantificeren
Sanne stapte op haar af, en vertelde haar over het i-Tree project: om de waarde van bomen in de stad op de politieke agenda te krijgen, heeft de USDA Forest Service in 2006 de i-Tree software ontwikkeld. Hiermee kunnen de ecosysteemdiensten die bomen bieden, zoals schaduw, schone lucht, waterretentie, in cijfers worden uitgedrukt.
“In 2019 werd de eerste versie in Nederland gelanceerd”, Vertelt Sanne. “En in 2021 begon het drie jaar durende vervolg, i-Tree 2.0-NL, gesponsord door beroepsorganisatie CLICK.NL. Het project bestaat uit een consortium van 28 stakeholders, waaronder gemeentes, kennisinstellingen, boomkwekers, boomadviesbureaus en stedenbouwkundigen die samenwerken aan de verbetering van de software voor de Nederlandse context.”
Ik ging op zoek naar meer samenwerkingsmogelijkheden tussen gemeentes, kennisinstellingen, boomkwekers, boomadviesbureaus en stedenbouwkundigen.
―
Sanne Keizer
“Mijn opdracht was om de onderlinge dynamiek tussen deze stakeholders in kaart te brengen en op zoek te gaan naar synergiën. Op basis van tientallen interviews en een aantal co-creatie sessies ontwikkelde ik een procesflow met de rol van elke stakeholder in het proces.
Daaruit distilleerde ik vijf kansgebieden voor (her)verbinding van de stakeholders in het groendomein door de toepassing van de volgende generatie i-Tree software. Ik werkte het Stadsbos Portfolio uit, het project met de grootste potentiële impact. Het kan als startpunt gebruikt worden om de andere kansen ook te realiseren."
Stadsbos Portfolio
“In het Stadsbos Portfolio worden zowel de levenscyclus en de ecosysteemdiensten van een bomenbestand op gemeente-, gebied- en straatniveau gemonitord. Het geeft inzicht in de diversiteit van de soorten, de gestelde ambitie, en ook de gelijkheid van verdeling over een bepaald gebied.
Daarnaast kan het dashboard het bomenbestand van verschillende stedelijke scenario’s vergelijken, bijvoorbeeld voor of na een gebiedsontwikkeling. Door het kroonvolume van beide situaties van elkaar af te trekken, wordt duidelijk of er groen wordt toegevoegd of dat er moet worden gecompenseerd.”
Naar een nieuw paradigma
Sanne hoopt met deze tool een aanzet te geven tot een paradigmashift. “i-Tree is een goede start. Maar om het stadsbos echt als kritieke infrastructuur te behandelen, zoals blauwe en grijze infrastructuur dat vandaag ook zijn, is er meer nodig. Daar heb ik enkele voorstellen voor gedaan.”
We moeten naar een stad waar niet alleen de mens centraal staat, maar ook andere organismen. Een ‘wood-wibe-web’, dus.
―
Sanne Keizer
“We moeten bijvoorbeeld afstappen van het ‘temmen van het wilde’. Dat is onhoudbaar. Natuur verdient een stem bij beslissingen in onze huidige economische, sociale en politieke systemen. Daarnaast mogen we groen niet isoleren. We moeten naar een stad waar ecologische systemen de kans krijgen om met elkaar te verbinden. Een stad waar niet alleen de mens centraal staat, maar ook andere organismen. Een ‘wood-wibe-web’, dus. Er is ook een slechte verdeling wat betreft toegang tot stadsgroen. De correlatie tussen toegang tot groen en inkomen is groot. We moeten evolueren naar een inclusiever stadslandschap. Ik weet dat mijn voorstellen speculatief zijn, ze zijn vooral bedoeld om te inspireren, om vragen te stellen.”
Naar een eigen onderneming
Het was al eerder duidelijk dat het afstudeerproject van Sanne niet het eindpunt zou worden, maar juist een start zou betekenen. Vijf jaar geleden richtte ze samen met medestudenten Ties Schotel en Jesse Geurtsen designbureau Komovo op. “Met Komovo ontwerpen we voor systeemverandering, niet alleen binnen de fysieke leefomgeving, maar ook binnen de zorg en voor de relatie tussen overheid en burger. Zo zijn we een netwerkprogramma voor ouderen aan het ontwikkelen en hebben we de toekomst van werk voor de rijksambtenaar in kaart gebracht.”
En ook het i-Tree-project is nog niet ten einde. “Een van de projecten, waar we ook samen met Rebecca Price aan werken, is Bos op Poten in Rotterdam, waar we met een mobiel bos door verschillende opstellingen en invullingen de relatie tussen bos en buurt onderzoeken en sterken. Ook verkennen we de doorontwikkeling van het dashboard en doen we onderzoek naar een nationaal overheidsorgaan voor groen. Zo werken we op drie niveaus aan de toekomstige groene stad, van concreet wijkniveau tot landelijke schaal.”
