Vidi beurs voor Darinka Czischke met project ‘inCommon’

Hoe willen wij wonen in de 21e eeuw? De samenleving verandert snel, maar de huisvesting is nog steeds georganiseerd volgens traditionele gezinsmodellen. Alternatieve woonvormen gebaseerd op delen en collectiviteit dagen dit patroon uit. Darinka Czischke heeft een VIDI-subsidie ontvangen voor haar project 'InCommon: Reconceptualising individual and collective housing preferences' waarin ze onderzoekt wat verschillende soorten mensen motiveert om collectief te leven.

Oplossing voor veel maatschappelijke problemen

Deze ‘collaboratieve woonvormen’ proberen wonen betaalbaarder te maken, de impact op het milieu te verminderen en eenzaamheid te bestrijden door middel van sterkere sociale verbindingen. In hoeverre zijn meer mensen bereid om zo te leven? InCommon onderzoekt wat verschillende typen mensen motiveert om met een hogere mate van delen en collectiviteit te wonen. Deze kennis zal een nieuwe conceptualisering van ‘thuis’ bieden en een nieuwe manier om woonvoorkeuren te definiëren en te meten.

Darinka heeft een lange staat van dienst wat betreft onderzoek naar collaboratieve woonvormen. Met het project en open access boek ‘Together: Ruimte voor Collectief Wonen’ onderzocht zij al dat -te midden van een ongekende huisvestingscrisis- steeds meer mensen zich tot collectieve zelforganisatie wenden om te zorgen voor gemeenschapsgerichte, duurzame en betaalbare huisvesting. Maar waarom komen deze initiatieven maar moeizaam van de grond? En wat kunnen we leren van andere Europese landen?

Kip-eiverhaal

In een interview in het NRC (25 april 2024) stelde Darinka Czischke dat dit voor een belangrijk deel een kip-eiverhaal is: zonder aanbod, ook geen vraag. De lange wachtlijsten voor ‘Knarrenhoven’, een gemeenschappelijke woonvorm voor senioren heeft de afgelopen jaren aan bekendheid gewonnen. Tienduizenden mensen staan op een wachtlijst en het aanbod is slechts enkele honderden huizen. „Het verlangen naar gemeenschapszin groeit”, zegt Czischke in NRC. „Er zijn daarnaast door klimaatverandering veel mensen op zoek naar duurzamere woonvormen waarbij ze ook echt een stapje verder willen gaan.” Harde cijfers ontbreken omdat woonwensen veranderlijk zijn, afhankelijk van het aanbod, en dus moeilijk te meten zijn.

InCommon

Ondanks de toenemende belangstelling van pioniers of 'early adopters' weten we niet in hoeverre meer mensen bereid zouden zijn om voor samenwonen te kiezen als ze de keuze kregen. Wetenschappelijk inzicht in veranderende woonvoorkeuren in relatie tot delen en collectiviteit ontbreekt. Met InCommon wil Darinka deze kennisleemte opvullen door onderzoek te doen naar het potentieel van collaboratieve woonvormen die omarmd kunnen worden door een grotere verscheidenheid aan mensen. Ze doet dit door het identificeren en begrijpen van gemeenschappelijke waarden en kenmerken met betrekking tot collectiviteit en delen in huisvesting onder verschillende soorten huishoudens.

InCommon past een nieuwe methodologische benadering toe, die de studie van woonvoorkeuren van early adopters van samenwonen (effectieve vraag) en mensen die er (nog) niet voor gekozen hebben om zo te gaan wonen (latente vraag) combineert. Dit alles zal leiden tot een verandering in de manier waarop we onze huizen en leefomgevingen ontwerpen en bouwen.

Op tijd voor de enorme vraag naar nieuwbouwwoningen?

InCommon zal vijf jaar duren. Tijdens het project en tot het einde in 2029 zal dit onderzoek nieuwe kennis opleveren over de woonkenmerken die de voorkeur hebben van verschillende typen huishoudens. Inclusief een reeks ontwerpprototypes die verschillende gradaties van delen en collectiviteit bevatten. Daarnaast biedt het project een nieuwe geïntegreerde methodologie die beleidsmakers en praktijkmensen kunnen toepassen om de voorkeuren van bewoners op verschillende schaalniveaus te begrijpen. Een beter begrip van de latente vraag naar samenwerkende woonvormen kan helpen bij het voorspellen van de impact van investeringen in huisvesting en de rol van delen en collectiviteit in stadsvernieuwing en nieuwe stedelijke ontwikkelingen. Door het begrip van woonvoorkeuren uit te breiden en aan te passen aan consumentenvoorkeuren die in lijn zijn met nieuwe waarden, zal het woningaanbod bovendien beter aansluiten op de vraag, waardoor consumenten meer keuze krijgen en in de toekomst aangepaste woonoplossingen.

Meer informatie

Darinka Czischke is universitair hoofddocent bij de afdeling MBE van de faculteit Bouwkunde.
NWO heeft 102 wetenschappers uit de wetenschapsdomeinen Exacte en Natuurwetenschappen (ENW), Technische en Toegepaste Wetenschappen (TTW), Sociale en Geesteswetenschappen (SGW) en Zorgonderzoek en Medische Wetenschappen (ZonMw) Vidi-financiering van in totaal 86,7 miljoen euro toegewezen. Met deze Vidi-beurs van maximaal 850.000 euro krijgen onderzoekers de kans om in de komende vijf jaar onder andere een nieuwe onderzoeksgroep op te zetten en een vernieuwende onderzoekslijn te ontwikkelen. Lees het persbericht van NWO.
Bij de TU Delft zijn in totaal 8 Vidi beurzen verstrekt.