Alle vernieuwde BK bachelorvakken sluiten aan bij Sustainable Development Goals
De 17 Sustainable Development Goals (‘Duurzame Ontwikkeling Doelen’ of SDG's) zijn opgesteld door UNESCO om “een duurzaam, vreedzaam, welvarend en rechtvaardig leven op aarde te garanderen voor iedereen, nu en in de toekomst.”1 Onderwijs is een essentieel middel om de SDG’s te bereiken. Daarom roept UNESCO onderwijsinstellingen op om de SDG's in hun opleidingen te integreren. En onze faculteit geeft gehoor: alle 24 vakken in de bacheloropleiding zijn nu verbonden aan minstens één SDG.
De meest voorkomende SDG in dit nieuwe programma is SDG 11 (Duurzame steden en gemeenschappen), gevolgd door SDG 4 (Kwaliteitsonderwijs) en SDG 15 (Leven op het land). In totaal zijn 14 van de 17 SDG's gekoppeld aan ten minste één vak: een startpunt voor een betere integratie van duurzaamheid in de bacheloropleiding. De aanjagers van dit project zijn: Leo van den Burg, directeur bacheloropleiding; MaartenJan Hoekstra, directeur onderwijs; Monika Roeling, expert duurzaam onderwijs; en Wing Yung, voormalig Duurzaamheidscoördinator.
Wat zijn de gevolgen van het verbinden van vakken met SDG’s?
Monika: “Studenten gaan zeker merken dat duurzaamheid nu een centrale rol speelt in de opleiding.” Op de Brightspace-pagina's van elk vak is duidelijk te zien welke SDG's aan bod komen, en alle docenten zijn op de hoogte. Wing: “Hun taak is om bewuste keuzes te maken over de thema's en voorbeelden die tijdens de vakken aan bod komen.”
Het koppelen van vakken aan SDG's is echter slechts de eerste stap. MaartenJan: “We hebben de SDG's aan niemand opgelegd. Integendeel, ze dienden als inspiratie tijdens de ontwikkeling van elk vak.” Monika: “De labels zijn geplakt, de doelen zijn gesteld. Om ze te bereiken is input nodig van docenten, studenten, en Onderwijs- en Studentenzaken.” En Wing: “De echte uitdaging is om de SDG's gedurende het academisch jaar hoog op ieders agenda te houden.” Er komt een sectie over SDG's in vakevaluaties voor zowel docenten als studenten.
Hoe moeilijk is het om vakken te verbinden met SDG's?
In de vorige bacheloropleiding waren slechts 10 van de 24 cursussen gekoppeld aan minstens één SDG. Het verbinden van het nieuwe programma werd gedaan door de vakcoördinatoren. Monika: “We daagden hen uit om eerst te bedenken welke SDG's van toepassing kunnen zijn en vervolgens dat idee uit te werken.” Wing ervoer deze samenwerking als constructief: “Bij de drie vakken ‘Maatschappij’ bijvoorbeeld stond sociale duurzaamheid ineens voorop in de presentaties van de coördinatoren.”
MaartenJan: “Uiteindelijk kozen alle coördinatoren ervoor om te werken aan de integratie van een of meer SDG's in hun vakken.” Natuurlijk kan er nog weerstand ontstaan wanneer we de implementatie gaan monitoren en de discussie aangaan met de coördinatoren. Ook ingewikkeld is het grote aantal gastdocenten dat de faculteit in dienst heeft. Het kan lastig blijken om al het deeltijdpersoneel op de hoogte te houden van het verwerken van de SDG's in hun vakken.
Hoe kunnen andere faculteiten dit voorbeeld volgen?
Eén les is dat een doordachte top-down benadering cruciaal lijkt om onderwijs te verduurzamen. Faculteiten moeten richtlijnen geven voor de inhoud van vakken. MaartenJan: “Nodig het onderwijspersoneel uit om samen te werken, inspireer ze! In ons geval door de SDG's als uitgangspunten te presenteren.”
Tegelijkertijd is dit project alleen haalbaar met bottom-up steun. Monika: “We ontdekten veel enthousiasme en initiatief: studenten en docenten die een duurzame aanpak uitproberen in de klas. Maar dit blijft vaak onzichtbaar voor de rest van de organisatie of voor toekomstige studenten.”
Het team raadt aan om een duidelijk overzicht te maken van het hele bachelorprogramma. Iedereen moet kunnen zien welke duurzaamheidsthema's op welk moment aan bod komen. Wing: “Studenten moeten weten wat ze kunnen verwachten en waar ze terecht kunnen als ze geïnteresseerd zijn in een specifieke SDG.”
Tot slot is de conclusie van het team dat elke manier om de SDG's in het onderwijs te integreren kan werken. MaartenJan: “Er zijn zoveel opties, maar wij zijn klein begonnen, door alleen de vraag te stellen: hoe zou jij dit onderwerp verwerken?” Ze benadrukken dat verandering pas begint na het kiezen van een aanpak en daarop inzetten. “Ons advies is om de impasse te doorbreken. Kies een manier om duurzaamheid te implementeren en begin er zo snel mogelijk mee.”
Meer informatie
1Bron: Education for Sustainable Development Goals: learning objectives.
Afbeeldingen gemaakt door en eigendom van Roberto Rocco.
Lees de paper van het team over het integreren van milieu en duurzaamheid in de huidige universitaire architectuuropleidingen.
Meer informatie over ‘Duurzaamheid in het Onderwijs’ op de website van Sustainability Team TU Delft.