Delfts onderzoek in tien NWA-ORC consortia

Delftse onderzoekers gaan in tien consortia met de gehele kennisketen en maatschappelijke organisaties aan de slag met interdisciplinair onderzoek waarmee wetenschappelijke en maatschappelijke doorbraken binnen bereik komen. Zo gaat een team onder leiding van Delftse professor Marnix Wagemaker een nieuwe generatie batterijen realiseren om de energietransitie te versnellen. Professor Ellen van Bueren ontwikkelt met haar consortium een integrale klimaataanpak voor een veerkrachtige Nederlandse delta.

De toegekende projecten richten zich op vragen vanuit de samenleving, die de inhoudelijke agenda van de Nationale Wetenschapsagenda vormen. De projecten krijgen financiering in de derde ronde binnen het programma van de Nationale Wetenschapsagenda: Onderzoek op Routes door Consortia (NWA-ORC).

Beknopte samenvattingen van de projecten (zie voor meer informatie het nieuwsbericht van NWO):

BatteryNL – Een nieuwe generatie batterijen gebaseerd op beter begrip van grensvlakken

Hoofdaanvrager: prof. dr. ir. M. (Marnix) Wagemaker (TU Delft - Faculteit TNW)
Toegewezen bedrag: 9,3 miljoen euro

Dit project richt zich op het realiseren van de volgende generatie batterijen die veiliger zijn, met hogere energiedichtheden en langere levensduur, noodzakelijk voor een samenleving gebaseerd op duurzame energiebronnen. Gebruikmakend van unieke Nederlandse expertise wordt het hart van deze begeerde batterijen - het electrode-elektrolyt grensvlak - onderzocht en verbeterd met schaalbare technologieën. Om de maatschappelijke integratie van deze technologische doorbraken te verwezenlijken, wordt de sociale en economische impact geëvalueerd in directe samenwerking met verschillende belanghebbenden. Daarmee creëert dit consortium van experts, kleine bedrijven, multinationals en maatschappelijke organisaties een cruciale rol voor Nederlandse partijen in de ontwikkeling van toekomstige batterijtechnologie.

RED&BLUE: Real Estate Development and Building in Low Urban Environments

Hoofdaanvrager: prof. dr. E.M. (Ellen) van Bueren – (TU Delft - Faculteit Bouwkunde)
Toegewezen bedrag: 5 miljoen euro

Zeespiegelstijging, bodemdaling, extreme regen en droogte: klimaatverandering zorgt voor nieuwe risico’s voor vastgoed en infrastructuur, zeker in verstedelijkte, laaggelegen delta’s. Onze steden zijn een kostbaar bezit, als leefomgeving, maar ook als investeringsobject en economische motor. Aanpassing aan het veranderende klimaat is cruciaal om deze diverse waarden te behouden, ook voor de meest kwetsbaren. Transdisciplinaire kennis voor klimaatbestendige stedelijke ontwikkeling is nodig, maar bestaat nog nauwelijks. Dit onderzoeksproject brengt investeerders, planners en beheerders van vastgoed en infrastructuur bij elkaar. Samen met wetenschappers uit verschillende disciplines ontwikkelen zij een integrale klimaataanpak voor een veerkrachtige Nederlandse delta.

The LoaD project: gezonde belasting om artrose te lijf te gaan

Penvoerder namens het consortium: prof. (Gerjo) van Osch - Erasmus MC & TU Delft (Faculteit 3ME)
Betrokken Delftse onderzoekers: Jaap Harlaar, Nazli Sarkalkan Tumer, Ajay Seth (Faculty of 3mE), Gijsje Koenderink (Faculty of Applied Sciences)

Wat is ’gezonde belasting’ voor mensen met artrose?

Artrose is een pijnlijke, invaliderende gewrichtsziekte die miljoenen mensen treft en waarvoor geen genezende behandeling bestaat. Patiënten worden aangemoedigd om te blijven bewegen, maar de optimale gewrichtsbelasting voor de individuele patiënt is niet bekend. In het LoaD-project werken onderzoekers van Medische Centra, Technische Universiteiten, HBOs en bedrijven samen om te onderzoeken wat gezonde belasting is voor een individuele patiënt met knie artrose en hoe patiënten begeleid kunnen worden om gezond te bewegen. Met de verworven kennis zullen gepersonaliseerde ondersteuningsstrategieën ontwikkeld worden voor gebruik in het dagelijks leven.

Next generation immunodermatology (NGID)

Penvoerder namens het consortium: dr. R. (Robert) Rissmann - Universiteit Leiden

Meer dan 2.5 miljoen Nederlanders lijden aan een chronische ontstekingsziekte van de huid. Deze ziekten zijn vaak niet levensbedreigend, maar de persoonlijke gevolgen en maatschappelijke kosten zijn zeer hoog. Het grootste probleem is dat behandelingen vaak onvoldoende werken. Om dit te veranderen moeten we meer te weten komen over welke behandeling voor welke patiënt het beste is. Daarom worden in dit project zes huidziekten zeer gedetailleerd onderzocht. Met deze informatie zal een patiënt-specifieke vingerafdruk van de ziekte worden gemaakt die zal bepalen welke behandeling voor elke unieke patiënt het beste is.

OBSeRVeD - Odour Based Selective Recognition of Veterinary Diseases

Penvoerder namens het consortium: dr. ir. C.A.J. (Cas) Damen - Saxion Hogeschool
Betrokken Delftse onderzoekers: Sten Vollebregt, Faculteit EWI,  dr. Monique van der Veen en prof. dr. ir. Frans Widdershoven – Faculteit TNW

Als kippen in een stal besmet raken of parasieten hebben, worden specifieke geuren geproduceerd. Een multidisciplinair team zal innovatieve sensoren, affiniteitslagen en machine learning-technieken combineren om een elektronische neus te ontwikkelen en te testen. Dit gevoelige systeem kan samenstellingen van vluchtige organische stoffen detecteren en daarmee specifieke infecties vroeger herkennen, wanneer (preventieve) maatregelen het meest effectief zijn. In dit project zullen professionals uit industrie, wetenschap en maatschappelijke organisaties samenwerken aan de ontwikkeling van een praktisch toepasbaar monitoringsysteem dat kippengezondheid- en welzijn en volksgezondheid ten goede komt en het gebruik van antibiotica/chemicaliën en de milieu-impact van de veehouderij helpt verminderen.

OR ELSE: Operationele aanbevelingen voor ecosysteemgebaseerde grootschalige zandwinning

Penvoerder namens het consortium: dr. ir. M.J. (Martin) Baptist – Stichting Wageningen Research
Betrokken Delftse onderzoekers: Prof. Stefan Aarninkhof, Arjen Luijendijk, prof. Julie Pietrzak, Wouter Kranenburg, Faculteit CiTG

Zandvoorraden slinken wereldwijd terwijl steeds meer zand uit de Noordzee nodig zal zijn om onze kust te beschermen tegen een stijgende zeespiegel. We staan voor de uitdaging om ecologische effecten van zandwinning tot een minimum te beperken zodat het mariene ecosysteem gezond blijft en ons voedsel blijft leveren. In dit project werken overheden, vissers, baggeraars, natuurorganisaties en onderzoekers samen om zandwinning ecologisch te optimaliseren.

Burgers en systemen op elkaar afstemmen - Digitale burgerbetrokkenheid combineren met gepersonaliseerde gedragsinterventies voor optimale investeringen in schone energie op schaal (ALIGN4energy)

Penvoerder namens het consortium: dr. J.E. (Julia) Blasch - VU Amsterdam
Betrokken Delftse onderzoekers: Queena Qian  (Faculteit Bouwkunde)

ALIGN4energy verbindt wetenschappers uit de sociale en geesteswetenschappen (economie, psychologie, politieke wetenschappen) met  technische wetenschappen (informatica, modellering van energiesystemen), alsmede met bedrijven, gemeenten en NGO’s om gezamenlijk te werken aan een snelle en betaalbare transformatie naar aardgasvrije woningen in Nederland. Het consortium ontwikkelt een online platform dat dient als adaptief digitaal beslissingsondersteunend systeem voor burgers en beleidsmakers, om hen te helpen energie-gerelateerde investeringsbeslissingen te nemen die zowel optimaal zijn voor elke individuele burger alsook voor het overkoepeld energiesysteem. Burgers zullen informatie krijgen die hun investeringsbeslissingen vereenvoudigt en hen faciliteert in de afstemming met buurtgenoten over potentiële collectieve investeringen.

 ‘Dilemmas of diversity’: diversiteitsbeleid en -praktijk in Nederlandse steden in verleden, heden en toekomst

Penvoerder namens het consortium: prof. dr. M.L.J.C. (Marlou) Schrover - Universiteit Leiden
Betrokken Delftse onderzoekers: Reinout Kleinhans (Faculty of Architecture and the Built Environment)

Politici, beleidsmakers, journalisten, wetenschappers en anderen benadrukken het belang van een inclusieve samenleving waarin bij beleid en praktijk ruimte is voor diversiteit in tal van opzichten (bv. etniciteit, geloof, gender, klasse en seksualiteit). Maar hoe creëer en stimuleer je een samenleving met samenhang en ruimte voor verschillen, waarin bovendien iedereen gehoord wordt? Om iedereen gelijke kansen te geven, moet niet iedereen gelijk behandeld worden. De een heeft immers meer steun en hulp nodig dan de ander. Hoe worden keuzes gemaakt en verantwoord? ‘Dilemmas of diversity’ kijkt kritisch naar ‘doing diversity’ in heden en verleden en toekomst.

Verbetering van de stedelijke groene infrastructuur door het incorporeren van verborgen biodiversiteitsnetwerken (HiddenBiodiversity)

Penvoerder namens het consortium: dr. M. (Michael) Stech - Naturalis

Steden moeten groener, soortenrijker en klimaatbestendiger worden. Van veel organismen die belangrijk zijn voor het functioneren van het stedelijke groen en het welzijn van stadsbewoners is echter weinig bekend. Deze ‘verborgen biodiversiteit’ (bacteriën, schimmels, bodemdieren, algen, (korst)mossen, stoepplantjes) wordt in HiddenBiodiversity onderzocht en bekend gemaakt bij stadsbewoners. Het project gaat netwerken van verborgen biodiversiteit ontrafelen en nagaan hoe deze bijdragen aan de vergroening van de stad. Tevens zal het methoden verbeteren om soorten te herkennen, en onderzoeken hoe stadsbewoners biodiversiteit in hun leefomgeving kunnen waarderen. De resultaten helpen stedelijke planners, ontwerpers en beheerders om de biodiversiteit te bevorderen en te beschermen.

Een brug tussen kwantumcomputers en maatschappij

Penvoerder namens het consortium: dr. A.W. (Alfons) Laarman - Universiteit Leiden

De eerste kwantumcomputers hebben aangetoond dat ze berekeningen kunnen uitvoeren die ver buiten de capaciteiten van klassieke computers liggen. Nu is het moment aangekomen om deze rekenkracht om te zetten naar nuttige toepassingen voor de Nederlandse samenleving. De onderzoekers in dit consortium pakken deze uitdaging vanuit twee kanten aan. Allereerst verzamelen zij maatschappelijk relevante rekenproblemen, samen met partners uit het bedrijfsleven, TNO en hogescholen. Daarnaast doen zij fundamenteel onderzoek naar nieuwe kwantumalgoritmen om deze problemen op te lossen. Deze benadering biedt de beste garantie om het gemeenschappelijke doel van het consortium — een eerste nuttige toepassing van kwantumcomputers — te realiseren.

Over de Nationale Wetenschapsagenda

In opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) financiert NWO sinds 2018 onderzoek in het kader van de Nationale Wetenschapsagenda (NWA). Het doel van de NWA is het leveren van een positieve en structurele bijdrage aan de mondiale kennismaatschappij van morgen, waar nieuwe kennis gemakkelijk doorstroomt van onderzoeker naar gebruiker en waar nieuwe vragen vanuit de praktijk en de samenleving snel en vanzelfsprekend ingang vinden in nieuw onderzoek.

Hier wordt onder andere invulling aan gegeven via een jaarlijkse financieringsronde voor de NWA-ORC. Deze wetenschapsbrede financieringsronde is erop gericht om interdisciplinair onderzoek en innovatie mogelijk te maken waarmee maatschappelijke en wetenschappelijke doorbraken binnen bereik komen.